Máy thủy bình sản xuất bởi Stabila Germany, chuyên dụng cho công tác trắc địa. Độ phóng đại quang học lên tới 26x, độ chia tiêu chuẩn nhỏ hơn 2mm/1km. Cận điểm 1m, khẩu độ của kính 38mm. Cao độ chính xác 1mm/10m. Bộ hoàn chỉnh cả chân máy, mia và các phụ kiện.

Máy thủy bình thường được dùng để làm gì?

Một thiết bị quá đỗi đơn giản và phổ biến nên cấu tạo của nó dễ nhận biết. Nhìn chung chúng na ná nhau về bề ngoài và các cơ phận chính. Chức năng của từng bộ phận giống nhau đến 95% giữa các hãng sản xuất khác nhau. Điểm khác biệt giữa chúng chỉ là độ chính xác quang học hay quang sai, độ bền.

Để xem máy có những gì, ta liếc qua hình dưới đây với các cơ phận được oánh số. Tên gọi có thể khác nhau chút đỉnh giữa thói quen gọi và cách đặt tên. Đừng quá quan trọng nó, bạn hãy xem đến chức năng từ bộ phận của máy.

Chẳng hiểu sao thiên hạ đặt tên là máy thủy bình laser. Thủy là nước?, bình là bằng? Máy cân bằng bằng giọt nước? Nghe nó hơi ngọng ngọng hoặc tôi không hiểu bản chất tên gọi cho lắm. Thôi thì xưa bày nay bắt trước, cứ vậy đi. Cấu tạo máy đo chênh cao bằng quang học. Ở đây chỉ xét đến các đặc điểm bên ngoài để nhằm mục đích sử dụng. Không đào sâu bên trong nó có gì và chế tác ra sao.

Một số tính năng và công dụng của máy thủy bình:

• Núm xoay cân chỉnh phẳng máy trước khi sử dụng, có 3 vị trí điều chỉnh này.
• Núm chỉnh góc
• Vật kính
• Điều chỉnh focus theo phương ngang, có 2 núm 2 bên tương ứng chỉnh nhanh – chậm.
• Thị kính
• Đầu ruồi
• Bọt thủy hay bong bóng chỉnh cân máy.
• Gương phản chiếu bọt thủy khi muốn nhìn vị trí bong bóng theo phương ngang.
• Vít vi chỉnh dùng hiệu chuẩn bọt thủy.
• Núm chỉnh cân bằng theo phương ngang.
• Vòng điều chỉnh thước ngắm trong kính
• Vị trí vít gắn với chân máy.

OLS-26 được dụng cho nhiều tính huống khác nhau ngoài công trường xây dựng. Nhiều cách và phương thức đo cũng như giá trị đo phục vụ mục đích gì trong xây dựng. Không chỉ là khoảng cách, chênh lệch cao độ, nghiêng góc.

Máy thủy bình OLS-26 gồm những gì?

Ngoài máy chính hay bộ phận quang học ra, không thể thiếu được MIA, chân máy, hộp đựng. Nhà sản xuất Stabila Germany đưa ra cho bạn 2 lựa chọn, mục đích để bạn cơ động hơn trong chi phí. Nếu đã có chân máy, bạn nên chọn bộ có mã hàng Art: 17862. Nếu hoàn toàn chưa có gì, chơi nguyên 1 bộ đầy đủ có mã Art. 18460.

Tài liệu hướng dẫn sử dụng chi tiết bằng tiếng Anh, tiếng Việt. Và các giấy tờ liên quan khác. Nhưng trước khi sử dụng, chúng ta cần làm rõ vài thứ đối với người mới dùng. Chẳng hạng MIA là cái gì? Tại sao lại gọi là MIA?

MIA là gì?

Đơn giản nó là cái thước bằng gỗ (phần lớn là thế), trên đó có vạch chi chít các đoạn thẳng. Một mặt màu đen và mặt kia màu đỏ. Dễ nhận biết là nó có chữ E viết xuôi viết ngược. Nhìn thì rối như tơ vò vậy nhưng chúng có 1 quy luật bạn cần nắm. Hằng số MIA là giá trị chênh lệch giữa mặt đen và mặt đỏ của thước. Mỗi MIA sẽ có hằng số khác nhau. Mà thôi nó loằng ngoằng kiểu hàn lâm quá, các bạn tham khảo trong các sách về trắc địa sẽ rõ.

Hiểu đơn giản là MIA là cây thước có vạch chia quy ước tỷ lệ. Cụ thể nó quy ước gì, tỷ lệ nào bạn cần xem MIA đang có trong tay là loại gì?

Ở đây ta chỉ xét đến tình huống của cái máy kỳ cục OLS-26 do Stabila Germany sản xuất thôi. Để đo độ chênh cao, ta có quy ước như sau.

Vị trí đặt mia máy thủy bình sao cho càng gần trung điểm của 2 điểm đo càng tốt. VD: Khi bạn muốn đo độ chênh cao giữa 2 điểm, bạn sẽ đặt máy ở trung điểm tưởng tượng của 2 điểm đó.

1. Thực hiện phép đo tại vị trí đặt MIA điểm A để bạn có giá trị đo tại A1.
2. Làm tương tự cho điểm B, bạn có giá trị đo B1.
3. Độ chênh cao sẽ là Δh = A1 – B1
4. Theo các trị số trên, độ chênh cao Δh = 2,218 – 1,950 = 0,268m

Ví dụ về đo khoảng cách bằng máy thủy bình

Khoảng cách ở đây được hiểu là từ vị trí đặt máy lấy điểm quả rọi tới MIA. Vị trí này tính sau khi bạn đã thực hiện xong các bước cân chỉnh. Vị trí đọc điểm qua đầu ruồi trên máy tới MIA.

Khoảng cách L sẽ được tính toán. Phương pháp đọc trị số trên thước bạn tham khảo thêm video dưới đây sẽ chi tiết hơn, hoặc tham khảo các tài liệu về trắc địa. Ở đây ngắn gọn là độ cao của vạch đen trên thước bằng với khoảng cách giữa 2 vạch đen trên MIA. Như vậy khoảng cách giữa 2 chữ E ngược và xuôi sẽ làm 5 đơn vị vạch chia.

Qua trước ngắm bên trong máy, bạn được 2 giá trị cận trên và cận dưới của đường vạch ngang. Đường vạch ngang vạch ra trong ống ngắm tương ứng giá trị trên MIA. Dung sai giữa 2 điểm của 2 lần đo là độ chênh cao Δh.

Dùng máy thủy bình đo khoảng cách, góc lệch 2 điểm

• Cách đo góc giữa 2 điểm đặt MIA và vị trí đặt máy OLS-26. Đây chắc là thao tác đo dễ nhất.
• Sử dụng quả rọi để xác định chính xác điểm gốc của góc.
• Hướng máy sang điểm A trên hình, đảm bảo rằng các thao tách theo đúng quy ước phép đo.
• Điều chỉnh thước xoay trên máy về vị trí ZERO (xem thêm video).
• Xoay máy sang vị trí đặt mia B.
• Đọc trị số góc trên vòng tròn thước.
• Trong hình ví dụ này góc đo được là 80º.

Để sử dụng nhanh, phép đo luôn cần có 2 người. Một người vác cây thước gỗ vạch loằng ngoằng đen đỏ kia chạy lăng xăng điểm này điểm kia. Một người thì cắm mặt vào máy và tay huơ huơ lên trời cho người kia chạy.

Thông số kỹ thuật của máy OLS-26

• Model: OLS-26
• Độ phóng đại quang học: 26x
• Độ chia tiêu chuẩn bé hơn: 2mm/km
• MIA: trụ đứng
• Khẩu độ: 38mm
• Cận điểm: ≈1m
• Trường ảnh ở khoảng cách 100m: 2.1m
• Hằng số: 100
• Hằng số bù: 0
• Bù độ chính xác: 0.5″
• Độ chính xác cao đơn điểm: 1mm/10mm
• Đường kính bọt thủy: 2mm
• Thước ngang: chia độ.
• Độ phân giải: 1º
• Code order: 18460, giá khuyến mãi 8.180.000VND

Như trên đây đã đề cập, Stabila đưa 2 lựa chọn cấu hình để bạn dễ chọn. Khác nhau là có chân máy đi kèm hoặc không.

Phương pháp kiểm tra độ chính xác và cách hiệu chuẩn